Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Salı günü iki önemli yolsuzlukla mücadele kurumunun bağımsızlığını zayıflatacağı gerekçesiyle eleştirilen tartışmalı bir yasayı imzalamasının ardından ülke genelinde protestolarla karşı karşıya kaldı.
Ukrayna ve Rusya heyetleri İstanbul’da yeni bir ateşkes görüşmesine hazırlanırken, Zelenskiy ve müttefikleri içeride giderek artan bir muhalefet dalgasıyla yüzleşiyor. Salı günü imzalanan yasa, Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ve Özel Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı’nın (SAPO) doğrudan Başsavcılık (PGO) kontrolüne geçmesini öngörüyor.
Her iki kurum da 2014’teki Batı yanlısı Maidan Devrimi’nin ardından sistematik yolsuzlukla mücadele etmek ve Ukrayna’nın Avrupa Birliğine yönelik demokratik reformlarını desteklemek amacıyla kurulmuştu.
Yasanın kabulü, Kiev ve diğer büyük şehirlerde protestolara yol açtı. Göstericiler, Rusya’nın gece düzenlediği İHA ve füze saldırılarına karşı uygulanan sokağa çıkma yasağını bile ihlal etti.
“AB üyelik başvurusunu zedeleyebilir”
Avrupa Komisyonu sözcüsü, bu adımın Ukrayna’nın AB üyeliği yönündeki potansiyel başvurusunu zedeleyebileceği konusunda uyardı. Ayrıca Kiev’in Avrupa’dan aldığı fonların şeffaflık, yargı reformu ve demokratik yönetişim konularındaki ilerlemeye bağlı olduğunu belirtti.
Transparency International Ukrayna şubesi ise bu gelişmeyi yolsuzlukla mücadele reformlarında büyük bir gerileme ve Ukrayna’nın AB’ye giden yolu için doğrudan bir tehdit olarak nitelendirdi.
Yasanın geçmesinden bir gün önce, NABU çalışanları Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) ve Başsavcılık tarafından düzenlenen çok sayıda baskıya maruz kalmıştı. Aynı zamanda SAPO’nun devlet sırlarını nasıl yönettiği de denetime tabi tutulmuştu.
Zelenskiy ve destekçileri bu adımları, yolsuzlukla mücadele kurumlarındaki Rus etkisini temizlemek için gerekli gördüklerini savundu. Zelenskiy Salı gecesi Telegram’dan yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Yolsuzlukla mücadele altyapısı çalışacak. Sadece Rus etkisi olmadan – her şey bundan temizlenmeli. Daha fazla adalet olmalı. Elbette NABU ve SAPO çalışacak. Önemli olan, Başsavcı’nın yasaya karşı gelenlerin cezalandırılmasını sağlamaya kararlı olmasıdır. Gerçekten de Ukrayna’nın buna ihtiyacı var. Beklemede olan davalar araştırılmalı. Yıllarca, Ukrayna’dan kaçan yetkililer yurt dışında – gayet güzel ülkelerde – herhangi bir yasal sonuç olmadan huzur içinde yaşadı. Bu normal değil. Milyarlarca değerindeki ceza davalarının yıllarca neden askıda kaldığına dair hiçbir mantıklı açıklama yok.”
Zelenskiy Çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada ise “Toplumun ne söylediğini hepimiz duyuyoruz. İnsanların devletten adalet ve etkinlik beklediğini görüyoruz. Önümüzdeki hafta kapsamlı bir çalışma toplantısı yapacağız. İki hafta içinde ise Ukrayna’nın güçlendirilmesi, sorunların çözülmesi, daha fazla adelet sağlanması ve toplumun gerçekten korunması için gerekli adımları içeren bir eylem planı hazır olacak,” dedi.
